Tháp Hòa Lai – công trình kiến trúc Chăm cổ kính, là minh chứng hùng hồn cho lịch sử và văn hóa của người Chăm. Nằm ẩn mình giữa khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, tháp Hòa Lai như một bức tranh cổ xưa, lưu giữ những giá trị văn hóa vô giá. Cùng VietZo khám phá vẻ đẹp độc đáo của công trình lịch sử này.
Tháp Hòa Lai: Kiến trúc Chăm cổ kính
Ninh Thuận, nổi tiếng với cộng đồng người Chăm đông đảo, còn lưu giữ những công trình kiến trúc lâu đời mang giá trị lịch sử văn hóa to lớn. Trong số đó, tháp Hòa Lai là một minh chứng hùng hồn. Ngôi tháp cổ kính này được xem là một trong những công trình lâu đời nhất của người Chăm còn sót lại, góp phần tô điểm thêm cho bức tranh văn hóa đa dạng của vùng đất nắng gió này.
Nằm uy nghi trên quốc lộ 1A, thuộc thôn Ba Tháp, xã Bắc Phong, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Tháp Hòa Lai là minh chứng cho kiến trúc độc đáo của vương quốc Chăm Pa vùng Panduranga xưa. Được xây dựng vào khoảng thế kỷ 6 đến thế kỷ 9, công trình này đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia năm 1997, thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính và giá trị lịch sử to lớn.
Nơi đây, từng được biết đến với cái tên Ba Tháp bởi ba ngôi tháp uy nghi sừng sững. Tuy nhiên, thời gian và những biến động của lịch sử đã khiến một trong số chúng sụp đổ, để lại dấu ấn trầm mặc. Người dân địa phương trìu mến gọi nơi này là tháp Hòa Lai, thay thế cho cái tên Ba Tháp xưa cũ. Kiến trúc của tháp Hòa Lai mang nét riêng biệt so với tháp Po Klong Garai, nổi bật với những cánh cửa hình vòm cong vút, chạm khắc tinh xảo, các trụ tường hình bát giác được trang trí bởi những họa tiết lá uốn cong mềm mại.
Tháp Hòa Lai, biểu tượng nghệ thuật Chăm Pa tinh xảo, thu hút du khách bởi kiến trúc độc đáo. Bao gồm tháp Bắc, tháp giữa và tháp Nam, tổng thể kiến trúc từng là một kiệt tác. Tuy nhiên, do bị tàn phá nghiêm trọng vào thế kỷ 9, tháp trung tâm chỉ còn lại phần nền. Di tích cổ này từng được bao quanh bởi nhiều công trình phụ, giờ chỉ còn lại dấu tích của tường thành và lò gạch, như một minh chứng cho sự thăng trầm của thời gian.
Cụm tháp Hòa Lai nổi bật với phong cách trang trí tinh xảo, thể hiện qua những đường nét hoa văn được chạm khắc tỉ mỉ trên vòm cửa, trụ ốp và bộ diềm mái. Mỗi tháp sở hữu nét đẹp riêng biệt, nhưng cùng hòa quyện tạo nên một tổng thể kiến trúc hài hòa, độc đáo.
Tháp Bắc được xây bằng gạch, tường được chạm khắc tinh xảo với hình ảnh chim muông, lá hoa, tạo nên vẻ đẹp ấn tượng. Cửa vào duy nhất của tháp nằm ở hướng Đông, ba hướng còn lại đều là cửa giả. Bên trong tháp, những ô hình tam giác được thiết kế sẵn để gắn đèn khi cúng tế.
Tháp Nam, ngọn tháp cao nhất, được xây bằng gạch và chạm khắc hoa văn trên tường, nhưng chưa hoàn thiện. Toàn bộ thân tháp như một khối lập phương đồ sộ, nhô lên từ bệ vuông, nâng đỡ hệ thống các tầng nhỏ hơn.
Tháp Hòa Lai, chứng nhân của dòng chảy thời gian, đã trải qua hơn 1000 năm thăng trầm lịch sử. Dù thời gian trôi đi, vẻ đẹp của công trình vẫn trường tồn, giữ nguyên những giá trị nghệ thuật đặc sắc trong kiến trúc và điêu khắc của người Chăm xưa. Mỗi chi tiết, mỗi hoa văn trên tháp đều là minh chứng cho tài năng và tinh hoa nghệ thuật của một nền văn minh rực rỡ.