Tsagaan Sar: Khám phá bí mật đằng sau Tết Nguyên đán Mông Cổ

Tsagaan Sar, hay Tết Nguyên đán ở Mông Cổ, là lễ hội quan trọng nhất của đất nước, đánh dấu sự kết thúc mùa đông khắc nghiệt và chào đón năm mới trên thảo nguyên rộng lớn. Lễ hội là dịp để người Mông Cổ sum họp gia đình, cầu chúc may mắn, thịnh vượng và chào đón mùa xuân ấm áp.

Nguồn gốc Tết Nguyên đán ở Mông Cổ

Tsagaan Sar, Tết Nguyên đán của Mông Cổ, mang lịch sử lâu đời và phong phú. Trước thế kỷ 13, người Mông Cổ mừng Tết Âm lịch vào mùa thu. Tuy nhiên, từ khi Thành Cát Tư Hãn tuyên bố Tsagaan Sar là lễ hội chính thức vào năm 1216, người Mông Cổ đã chuyển sang kỷ niệm Tết Âm lịch vào tháng đầu tiên của mùa xuân theo lịch Âm Dương. Sự thay đổi này đã trở thành truyền thống được gìn giữ cho đến ngày nay, thể hiện sự ảnh hưởng sâu sắc của vị lãnh tụ vĩ đại này đối với văn hóa Mông Cổ.

Tsagaan Sar, lễ hội mừng năm mới của người Mông Cổ, mang đậm dấu ấn của truyền thống Shaman. Từ việc mặc trang phục trắng, cưỡi ngựa trắng, đến việc dâng cúng các sản phẩm sữa, mỗi nghi thức đều thể hiện lòng biết ơn của con người đối với nhau và các vị thần. Việc chuẩn bị cho Tết bắt đầu từ gần một tháng trước, với những công việc như dọn dẹp nhà cửa và chuẩn bị các món ăn truyền thống, tạo nên không khí rộn ràng, ấm cúng cho ngày lễ.

Chuẩn bị cho Tết Tsagaan Sar

Tết Nguyên đán ở Mông Cổ là thời điểm để gia đình cùng nhau dọn dẹp nhà cửa, chuồng gia súc, loại bỏ mọi điều xui xẻo, chào đón một khởi đầu mới đầy may mắn. Sự sạch sẽ không chỉ mang đến vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn là biểu tượng cho sự khởi đầu tươi sáng. Bên cạnh việc dọn dẹp, việc chuẩn bị thực phẩm cũng rất quan trọng. Các gia đình cùng nhau chế biến các món ăn truyền thống như Buuz và Ul Boov. Trang phục truyền thống Deel cũng được chuẩn bị chu đáo để mọi người diện vào ngày Tết Tsagaan Sar.

Đêm Giao thừa

Bituun, ngày Giao thừa, đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ và mở ra một chu kỳ mới. Tên gọi “Bituun” – ngày không trăng – gợi nhắc về sự tĩnh lặng, chuẩn bị cho những khởi đầu mới. Đây là ngày mọi người tập trung hoàn thành công việc dang dở, để đón chào một năm mới với tâm thế trọn vẹn và sẵn sàng cho những điều tốt đẹp sắp đến.

Bữa tiệc là một sự kết hợp độc đáo giữa ẩm thực truyền thống và sự sáng tạo. Thực đơn bao gồm thịt cừu, các món từ sữa và một điểm nhấn đặc biệt là bánh Ul Boov – một loại bánh quy được xếp thành các lớp số lẻ trên đĩa lớn, trang trí tinh tế với các sản phẩm sữa. Ngoài ra, bữa tiệc còn có Airag, món uống từ sữa ngựa lên men, cùng với cơm nấu sữa đông và bánh bao hấp, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đa dạng và hấp dẫn.

Phong tục đặt ba miếng băng và cỏ khô ở ngưỡng cửa vào đêm giao thừa Tsagaan Sar là một nét đặc trưng của Bituun. Người ta tin rằng vị thần Baldan Lhamo sẽ ghé thăm gia đình trong đêm này, mang lại may mắn và thịnh vượng. Đây là một phần trải nghiệm thú vị khi sống cùng các gia đình Mông Cổ trong những ngôi nhà truyền thống Gers.

Tết Nguyên đán Mông Cổ

Ngày đầu tiên của Tết Tsagaan Sar, còn được gọi là ngày Mặt Trăng Trắng, đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới rạng rỡ. Mọi người thức dậy sớm trước bình minh, diện những bộ quần áo mới tinh tươm. Đàn ông thường leo lên những ngọn đồi gần nhất để đón ánh bình minh đầu tiên của năm, trong khi phụ nữ chuẩn bị trà sữa thơm ngon để dâng lên đất và các vị thần. Sau đó, họ thăm viếng cha mẹ, ông bà hoặc những người thân lớn tuổi, mang theo lời chúc bình an và may mắn cho năm mới.

Trong văn hóa Mông Cổ, nghi thức Zolgolt là một cách chào hỏi độc đáo. Người trẻ tuổi giơ hai tay lên, lòng bàn tay hướng lên trên, trong khi người lớn tuổi đặt tay lên tay họ. Lời chào “Amar baina uu?” có nghĩa là “Bạn có khỏe không?”. Sau lời chào, người lớn tuổi thể hiện sự tôn trọng bằng cách hôn hoặc hít má người trẻ tuổi.

Lễ Tsagaan Sar, kéo dài 3 ngày, là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Mông Cổ. 15 ngày đầu tiên của năm mới mang ý nghĩa đặc biệt, trong đó ngày thứ 7 được xem là ngày thiêng liêng khi mọi người không ra khỏi nhà. Nhiều người đến chùa, thiền viện để cầu nguyện và tụng kinh cho một năm mới bình an, thịnh vượng. Tết Nguyên đán ở Mông Cổ là dịp để củng cố tình đoàn kết gia đình, tạo nên sự gắn kết văn hóa giữa các thế hệ, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.