Nổi tiếng với danh hiệu “xứ sở sen hồng”, Đồng Tháp còn quyến rũ du khách bởi những làng nghề truyền thống lâu đời, mang đậm bản sắc văn hóa.
Nghề đóng ghe xuồng rạch Bà Đài, Lai Vung
Rạch Bà Đài, xã Long Hậu, huyện Lai Vung – nơi lưu giữ làng nghề đóng xuồng, ghe hơn 100 năm tuổi. Năm 2015, nghề truyền thống này được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Thời hoàng kim những năm 1980, 1990, cả làng có hơn 200 hộ sống bằng nghề đóng ghe, xuồng. Ngày nay, do ảnh hưởng của thời gian và sự phát triển của xã hội, nghề đóng ghe lớn dần mai một. Nhiều hộ dân chuyển sang đóng ghe, xuồng thu nhỏ, phục vụ nhu cầu của các nhà hàng, khách sạn, điểm du lịch Đồng Tháp.
Làng nghề làm nem Lai Vung
“Lai Vung là xứ lạ lùng
Nem chua mà ngọt, thơm lừng mà say…”
Nghề làm nem Lai Vung ra đời vào những năm 1960, bắt nguồn từ bà Nguyễn Thị Mặn (Tư Mặn). Ban đầu, bà Tư làm nem để cúng giỗ, Tết, nhưng hương vị độc đáo của nem đã chinh phục người dân địa phương. Nhiều người tìm đến học nghề từ bà Tư, mang nem ra chợ Lai Vung bán, và từ đó, món ăn này được gọi theo tên chợ. Nem Lai Vung nhanh chóng phổ biến khắp miền Tây, theo chân các tiểu thương đến bến xe, bến phà. Dần dần, trên địa bàn huyện Lai Vung đã hình thành cả làng nghề chuyên sản xuất nem, góp phần tạo nên nét đặc trưng văn hóa ẩm thực của vùng đất này.
Làng nghề dệt chiếu Định Yên, Lấp Vò
Làng nghề dệt chiếu Định Yên, tọa lạc bên dòng sông Hậu, đã tồn tại hàng trăm năm, là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và bàn tay con người. Vùng đất này, với khí hậu thuận lợi, cho ra đời những cây bố và lác – nguyên liệu chính làm chiếu. Cư dân làng chiếu, gốc gác từ đồng bằng Bắc Bộ, đã mang theo nghề dệt chiếu truyền thống đến miền Nam. Nghề dệt đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và những bí quyết riêng, tạo nên những sản phẩm bền đẹp. Ngày nay, máy móc được đưa vào sản xuất, góp phần nâng cao năng suất. Du khách đến Đồng Tháp sẽ được chiêm ngưỡng vô vàn chiếc chiếu sặc sỡ, một nét đẹp văn hóa đặc trưng của làng nghề Định Yên.
Làng nghề làm bột gạo Sa Đéc
Nghề làm bột gạo Sa Đéc, với lịch sử hơn 100 năm, vẫn giữ vững vị thế hàng đầu nhờ lợi thế tự nhiên và bí quyết truyền đời. Bột gạo Sa Đéc, sản xuất theo quy trình thủ công truyền thống từ ngâm gạo, xay nhuyễn, ngâm ủ đến tẻ nước, mang hương vị thơm ngon đặc trưng, khó nơi nào sánh bằng. Nổi tiếng là nguồn cung cấp chính cho các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Bộ, bột Sa Đéc còn được xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á và châu Âu. Từ loại bột gạo này, người dân tạo ra những món ăn đặc sản như bánh, hủ tiếu, bánh canh, nui, phở, bún… góp phần làm nên nét ẩm thực độc đáo của vùng đất này.
Làng nghề hoa kiểng Sa Đéc
Làng hoa kiểng Sa Đéc, khởi nguồn từ cuối thế kỷ 19 với nghề trồng hoa tập trung ở phường Tân Quy Đông, nay đã vươn mình phát triển, thu hút hơn 2.300 hộ tham gia. Nơi đây sở hữu vườn hoa khổng lồ với gần 2.000 giống hoa kiểng độc đáo, mang đến khung cảnh rực rỡ sắc màu quanh năm. Sự phong phú về chủng loại đã giúp Sa Đéc trở thành tâm điểm cung cấp hoa kiểng cho cả nước, đồng thời vươn ra thị trường quốc tế, chinh phục du khách Lào, Campuchia, Trung Quốc và các nước Ả Rập.
Làng nghề bánh phồng tôm Sa Đéc
Đồng Tháp được thiên nhiên ưu đãi với đất đai màu mỡ, cho ra loại gạo ngon, đồng thời là nơi cư ngụ của nhiều loài tôm, cá nước ngọt. Nhờ nguồn nguyên liệu phong phú ấy, người dân nơi đây đã sáng tạo ra món bánh phồng tôm đặc biệt thơm ngon. Bánh phồng tôm Sa Đéc nổi tiếng với hương vị đặc trưng, được chế biến từ những loại tôm tươi ngon như tôm tích, tép mòng, tép ròng…
Bánh phồng tôm Sa Đéc được làm từ bột gạo, thịt tôm xay nhuyễn và một ít hạt tiêu giã nhỏ. Sau khi trộn đều, hỗn hợp được nhồi vào những chiếc túi hình ống dài, hấp chín rồi cắt thành từng lát tròn mỏng, phơi khô. Món bánh giòn xốp, vị ngọt béo, cay nhẹ của tiêu và hương thơm đặc trưng của tôm tạo nên sự hấp dẫn khó cưỡng.
Làng nghề dệt khăn choàng Hồng Ngự
Khăn choàng, hay còn gọi là khăn rằn, cùng với áo bà ba là biểu tượng của người phụ nữ miền Tây. Làng nghề dệt choàng xã Long Khánh A (Hồng Ngự) ra đời từ đầu thế kỷ XX, gìn giữ nét đẹp truyền thống qua hơn 100 năm. Với gần 60 hộ làm nghề và 150 khung dệt, làng nghề cung cấp hơn 5 triệu chiếc khăn choàng mỗi năm. Dù đã ứng dụng máy móc vào 80% công đoạn sản xuất, làng nghề vẫn duy trì một số khung dệt thủ công phục vụ du khách đến Đồng Tháp.
Làng nghề đan lát
Nghề đan lát ở Đồng Tháp, đặc biệt là các huyện phía nam sông Tiền như Lai Vung, Lấp Vò, phát triển mạnh mẽ. Các sản phẩm từ nghề này đa dạng, giá thành hợp lý, phục vụ tốt đời sống xã hội. Bên cạnh các nguyên liệu truyền thống, nghề đan lát từ lục bình cũng rất phổ biến. Lục bình dọc các con sông là nguyên liệu chính cho các sản phẩm như giỏ, túi xách, rổ, thảm. Những sản phẩm này được tô điểm thêm bởi cườm, dây thừng, tạo nên sự sinh động và được ưa chuộng trên thị trường quốc tế.