Hội An: Nét đẹp cổ kính, kiến trúc độc đáo và trầm mặc

Là một thương cảng sầm uất, Hội An lưu giữ những dấu ấn kiến trúc độc đáo từ nhiều thời kỳ. Du lịch Hội An, bạn sẽ được chiêm ngưỡng và khám phá những công trình kiến trúc xưa cũ, từ những ngôi nhà cổ kính đến những chùa chiền uy nghiêm. Mỗi công trình đều ẩn chứa câu chuyện lịch sử và văn hóa riêng biệt, góp phần tạo nên nét quyến rũ đặc trưng cho phố cổ Hội An.

Hội An: Kiến trúc xưa độc đáo, mê hoặc du khách.

Nhà trệt

Hội An là nơi bạn dễ dàng bắt gặp những ngôi nhà trệt cổ kính, ẩn mình dưới bóng cây xanh mát hoặc nép mình trong những con phố xưa cũ. Dù là cửa hàng hay nhà riêng, những ngôi nhà này đều mang dấu ấn thời gian từ thế kỷ 18, là minh chứng cho kiến trúc lâu đời nhất của phố cổ. Được lợp bằng một hoặc hai tầng mái, những ngôi nhà trệt này thường tập trung ở con đường Trần Phú, chờ đón bạn đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính.

Nhà cổ Đức An, tọa lạc tại số 129 đường Trần Phú, là minh chứng tiêu biểu cho kiến trúc nhà trệt truyền thống. Được xây dựng vào năm 1830 dưới thời vua Minh Mạng, ngôi nhà đã chứng kiến 8 thế hệ sinh ra và trưởng thành. Với cấu trúc hình ống, mặt tiền rộng 7m, dài 40m hướng ra đường Trần Phú, nhà cổ Đức An mang nét đẹp cân đối. Cửa đi chính đặt ở giữa, hai bên là cửa sổ phục vụ buôn bán, phía trên là hai mắt cửa điển hình, tạo nên bố cục hài hòa cho ngôi nhà.

Ngôi nhà có nhiều lớp không gian với những công năng khác nhau. Gian ngoài cùng là nơi buôn bán. Gian kế tiếp là nơi thờ tự và trưng bày những hình ảnh, kỷ vật về nhà yêu nước Cao Hồng Lãnh. Tiếp đến, kế bên sân trời là một hành lang dẫn vào nơi ở. Nhà cổ mang phong cách kiến trúc Việt thường thấy của cư dân phố thị gần biển, giáp sông vào đầu thế kỷ XIX.

Nhà lầu hai tầng

Sự phát triển nhộn nhịp của đô thị thương cảng Faifo kéo theo nhu cầu mở rộng không gian sinh hoạt của chủ cửa hàng và các thương lái. Từ những căn nhà trệt đơn sơ, họ bắt đầu xây thêm một lầu phía trên, ban đầu là những tầng lầu thấp với ban công hẹp, có mái che. Tuy nhiên, theo thời gian, những căn nhà có lầu cao ngang bằng với tầng trệt ngày càng phổ biến. Nắm bắt nhu cầu, nhiều chủ nhân đã thiết kế những ban công rộng rãi, đủ để cả gia đình quây quần, ngắm nhìn phố xá nhộn nhịp bên dưới.

Một ví dụ tiêu biểu về nhà kiểu này là nhà cổ Phùng Hưng nằm ở số 4 Nguyễn Thị Minh Khai. Đây đồng thời là điểm hấp dẫn khách du lịch Hội An đến chiêm ngưỡng, khám phá căn nhà cổ độc đáo này. Nhà được một thương nhân người Việt xây vào năm 1780, được đặt tên là Phùng Hưng, cũng chính là tên hiệu buôn, có nghĩa là “hưng thịnh”. Xưa kia đây là nơi buôn bán các mặt hàng lâm thổ sản, lụa tơ tằm, đồ sứ, thủy tinh…

Kiến trúc của ngôi nhà chịu ảnh hưởng của 3 nền văn hóa Nhật Bản, Trung Hoa và Việt Nam. Vật liệu xây dựng chủ đạo là gỗ, gạch, ngói âm dương. Nhiều cột, dầm, xà gỗ được chạm trổ công phu. Mặt tiền được chia làm 3 gian, lối đi chính ở gian giữa, 2 gian bên là cửa bán hàng. Phía trên cửa chính có 2 mắt cửa, chi tiết tiêu biểu của những căn nhà ở Hội An.

Kiến trúc thuộc địa

Ảnh hưởng của văn hóa phương Tây, đặc biệt là kiến trúc Pháp, đã len lỏi vào lối sống của tầng lớp thượng lưu Việt Nam vào giữa và cuối thế kỷ 19. Các ngôi nhà thời này bắt đầu xuất hiện những nét đặc trưng của kiến trúc Pháp như cửa chớp, mái vòm, cột nhà chạm trổ. Những công trình này phần lớn được xây dựng bởi các thương nhân người Hoa, những người được chính quyền Pháp khuyến khích đến làm ăn buôn bán ở Hội An, góp phần tạo nên sự giao thoa độc đáo giữa văn hóa phương Đông và phương Tây trong kiến trúc nhà ở Việt Nam.

Hội An là nơi giao thoa giữa nét hiện đại và di sản văn hóa. Các thương nhân giàu có xây những ngôi nhà gạch bê tông với mặt tiền rộng rãi, nhưng nội thất lại được thiết kế phù hợp với khí hậu nhiệt đới gió mùa. Bảo tàng văn hóa Sa Huỳnh, với phong cách kiến trúc thuộc địa được bảo tồn tốt, là điểm đến thu hút du khách yêu thích văn hóa và lịch sử. Bên cạnh đó, khu nghỉ dưỡng Victoria Hội An Beach Resort & Spa mang nét kiến trúc Pháp tinh tế, tạo nên sự hài hòa độc đáo cho thành phố cổ kính.

Kiến trúc giao thoa

Khoảng những năm 1930, trước Cách mạng tháng Tám, kiến trúc Việt Nam bước vào giai đoạn giao thoa độc đáo. Không chỉ là sự kết hợp giữa kiến trúc Pháp hiện đại và kiến trúc Đông Dương truyền thống, những công trình này còn mang nét pha trộn tinh tế giữa nhà rường hai tầng và phong cách thuộc địa. Nét đặc trưng của chúng thể hiện rõ trong việc sử dụng cửa ván xáng và cửa chớp truyền thống, kết hợp với lan can, ban công kiểu Pháp và mái lợp ngói kiểu Hội An, tạo nên một tổng thể hài hòa, vừa mang nét đẹp cổ kính, vừa toát lên vẻ đẹp thanh lịch, hiện đại.

Nhà cổ Diệp Đồng Nguyên, một điểm du lịch hấp dẫn tại Hội An, là minh chứng điển hình cho kiến trúc giao thoa. Ngôi nhà được xem như bảo tàng vô giá, lưu giữ những cổ vật quý giá, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Theo gia phả, chủ nhà đời đầu, ông Diệp Ngộ Xuân, xuất thân từ Quảng Đông, đã đến Hội An vào thời Thanh Hàm Phong (1856).

Với nghề thuốc bắc, ông đã lập nên cơ ngơi đầu tiên cho dòng họ với tiệm thuốc bắc mang tên Diệp Đồng Xuân. Về sau, con cái của ông đã gìn giữ cơ nghiệp và phát triển thêm một tiệm nữa tại số nhà 80 Nguyễn Thái Học. Đến nay họ Diệp sinh sống ở đây đã 5 thế hệ. Ngoài buôn bán, họ còn sưu tầm đồ cổ và lưu lại cho con cháu đời sau.