Bảo tàng Phạm Huy Thông tại thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh) là nơi lưu giữ và trưng bày những hiện vật quý giá, góp phần phục vụ ngành khảo cổ Việt Nam. Nơi đây nổi tiếng với bộ sưu tập thuyền cổ độc đáo, mang giá trị lịch sử và văn hóa to lớn.
Bảo tàng Phạm Huy Thông: Thuyền cổ độc nhất vô nhị
Bảo tàng Phạm Huy Thông hiện trưng bày những hiện vật quý giá, tái hiện lịch sử hào hùng của dân tộc. Du khách có thể chiêm ngưỡng những cọc gỗ Ngô Quyền từng cắm trên sông Bạch Đằng, khám phá bộ sưu tập đồ gốm sứ, đồ đá, trống đồng, bộ kiếm thời Hùng Vương và bản phục chế mặt người thời kỳ văn hóa Đông Sơn, mang đến cái nhìn sâu sắc về văn hóa Việt Nam.
Bảo tàng giản dị bên ngoài. (Ảnh: Người đưa tin)
Mặc dù diện tích khiêm tốn và số lượng hiện vật không quá nhiều, nhưng các phòng trưng bày vẫn tái hiện chân thực cuộc sống của người Việt cổ hàng ngàn năm trước qua những cổ vật quý giá. Du khách như được đưa về quá khứ, chiêm ngưỡng và cảm nhận nét văn hóa độc đáo của cha ông.
Bảo tàng Phạm Huy Thông sở hữu bộ sưu tập đặc biệt gồm 22 chiếc thuyền độc mộc, được thu gom và trục vớt từ sông Kinh Thầy (Hải Dương) trong suốt 3 năm (2016-2018).
Thuyền cổ (Ảnh: Người đưa tin)
Tổ nghiên cứu đã phải nỗ lực hết mình để phục dựng những con thuyền cổ. Tài liệu khảo cổ vô cùng sơ sài, đòi hỏi họ xác định chính xác vị trí của từng chiếc thuyền trước khi tổ chức khai quật. Kinh phí hạn hẹp càng khiến nhiệm vụ thêm gian nan.
Bảo tàng lưu giữ những hiện vật quý giá, trong đó có một phần đuôi thuyền thúng thời kỳ Đông Sơn được khai quật và sử dụng làm quan tài. Ngoài ra, bảo tàng trưng bày bộ sưu tập thuyền độc đáo, bao gồm 6 chiếc thuyền từ thời kỳ Đông Sơn (cách đây 2400-1900 năm), 5 chiếc thuyền từ thời kỳ Bắc thuộc (từ đầu Công nguyên đến thế kỷ thứ 9) và 9 chiếc thuyền từ thời kỳ quốc gia Đại Cồ Việt và Đại Việt (từ thế kỷ 10-17).
Ảnh: Báo Người đưa tin.
Hầu hết là thuyền độc mộc, một số được nâng cao bằng ván gỗ hoặc tre, đục lỗ hai bên mạn. Dùng cho sinh hoạt thường ngày như đi lại, đánh cá, chúng biến thành chiến hạm nhỏ khi chiến tranh. Chỉ một số ít thuyền mũi vát nhọn được chế tạo riêng cho chiến đấu.
Sông Kinh Thầy tiếp nhận dòng chảy từ sông Lục Đầu tại ngã ba Lấu Khê, Chí Linh, Hải Dương, tạo nên vùng nước cân bằng giữa lũ và thủy triều. Sự tương tác này dẫn đến hiện tượng xô đẩy, dồn nén và lắng đọng các vật nặng dưới đáy sông, lý giải vì sao các cổ vật thường được tìm thấy tại khu vực này.
Bảo quản thuyền cổ ngâm nước. (Ảnh: Người đưa tin)
Nơi đây từng là điểm tụ tập quân sĩ nhà Trần trong cuộc chiến chống Nguyên Mông, lưu giữ dấu ấn lịch sử hào hùng. Về văn hóa, từ ngã ba Lấu Khê xuống cầu Bình xưa kia nổi tiếng với những làng gốm, lò gốm san sát bên dòng Kinh Thầy. Chính điều này đã góp phần tạo nên những di sản gốm và dụng cụ kim loại quý giá được tìm thấy tại vùng đất này.
Thuyền cánh dơi phục dựng (Ảnh: Tiến sĩ Nguyễn Việt)
Bảo tàng Phạm Huy Thông hiện trưng bày 6 chiếc thuyền trên cạn và 16 chiếc thuyền được ngâm bảo quản trong nước. Năm 2017, bảo tàng đã đóng mới một chiếc thuyền buồm cánh dơi, loại thuyền cổ truyền thống từng được sử dụng ở vùng sông nước Bắc Bộ. Việc tái tạo chiếc thuyền này giúp du khách hiểu rõ hơn về kỹ thuật đóng thuyền và cách điều khiển thuyền truyền thống của người dân địa phương.