Trên cao nguyên Di Linh, Dinh tỉnh trưởng Đồng Nai Thượng – công trình kiến trúc cổ kính của người Pháp – vẫn sừng sững, nay là trụ sở HĐND huyện Di Linh, ghi dấu ấn lịch sử một thời.
Công trình cổ xưa nhất Di Linh
Xây dựng năm 1900, Dinh tỉnh trưởng tỉnh Đồng Nai Thượng là minh chứng lịch sử đầu tiên của kiến trúc Pháp trên cao nguyên Di Linh. Công trình này được xây dựng trước cả Dinh tỉnh trưởng Đắk Lắk (1907) và Dinh tỉnh trưởng Đà Lạt (1916), là dấu ấn độc đáo của thời kỳ khai thác thuộc địa ở Tây Nguyên. Toàn quyền Pháp ở Đông Dương Paul Doumer đã cho xây dựng công trình này sau khi thành lập tỉnh Đồng Nai Thượng vào năm 1899, biến nó thành công trình kiến trúc duy nhất của Di Linh đầu thế kỷ XIX.
Tháng 7/1890, bác sĩ Alexandre Yersin đặt chân đến vùng đất Di Linh theo đường từ Phan Rí. 9 năm sau, Paul Doumer thành lập tỉnh Đồng Nai Thượng với tỉnh lỵ đặt tại Djiring. Địa danh Djiring sau đó được đổi thành Di Linh vào năm 1958 bởi chính phủ Ngô Đình Diệm. Từ đó, địa danh này cùng công trình lịch sử gắn bó chặt chẽ với vùng đất cao nguyên. Dinh tỉnh trưởng, một minh chứng lịch sử, mang giá trị đặc biệt của vùng đất này.
Kiến trúc đậm chất Pháp của tòa nhà
Cunhac, trắc địa viên kiêm kiến trúc sư, được giao trọng trách xây dựng tòa nhà. Vật liệu xây dựng được vận chuyển từ Phan Thiết, đòi hỏi sự góp sức của đông đảo người Thượng. Họ gùi, khiêng vác trên lưng, vượt qua hành trình dài cả trăm km, băng qua đèo Gia Bắc hiểm trở ở độ cao hơn 1.200 m. Năm 1903, tòa thị chính được hoàn thành, ghi dấu công sức to lớn của người dân địa phương. Qua nhiều lần tu sửa, công trình cổ kính này hiện là minh chứng lịch sử lâu đời nhất trên cao nguyên Di Linh, góp phần tô điểm cho bức tranh văn hóa độc đáo của vùng Tây Nguyên.
Toà Thị chính Di Linh, một công trình kiến trúc 2 tầng với 8 phòng, diện tích khoảng 200 m2, toát lên vẻ đẹp cổ điển châu Âu. Trên đỉnh tòa nhà, một ngọn tháp cao vút như chiếc đồng hồ hình hộp chữ nhật đứng sừng sững, trở thành điểm nhấn ấn tượng. Nằm giữa vùng cà phê bạt ngàn, Thị chính Di Linh còn được bao bọc bởi những danh thắng hùng vĩ như núi Brah Yang (1.874 m), núi Yang Doan (1.812 m), hồ Kala, thác Bobla… Công trình này là minh chứng cho quá trình hình thành và phát triển của huyện Di Linh, góp phần tô điểm cho bức tranh thiên nhiên thơ mộng nơi đây.
Hơn một thế kỷ trôi qua, công trình vẫn giữ nguyên dáng vẻ ban đầu, từ sàn gỗ hành lang, cầu thang, khung cửa sổ đến cửa phòng. Những dấu vết của thời gian in đậm trên từng miếng gạch, song cửa, kể chuyện về một quá khứ hào hùng. Mặc dù được bảo dưỡng thường xuyên, công trình vẫn giữ nguyên thiết kế ban đầu, chỉ cần sơn phết, duy tu nhẹ nhàng mỗi năm. Nơi đây trở thành điểm đến du lịch đầy tiềm năng trên cao nguyên Di Linh, thu hút du khách bởi nét đẹp cổ kính và dấu ấn lịch sử.