Làng bánh đa Thổ Hà (Việt Yên, Bắc Giang) mang đậm hồn quê Bắc Bộ, nổi tiếng gần xa với hương thơm đặc trưng của bánh đa truyền thống.
Làng bánh đa Thổ Hà
Làng bánh đa nem nổi tiếng
Nằm cách Hà Nội khoảng 50km, làng bánh đa Thổ Hà nổi tiếng với nghề làm bánh truyền thống. Vốn nằm ở đồng bằng ven sông nhưng đất đai không phù hợp với trồng lúa, người dân Thổ Hà đã chọn nghề thủ công để mưu sinh. Ngày xưa, gốm là nghề chính của làng. Tuy nhiên, nghề gốm dần mai một, nhường chỗ cho nghề làm bánh đa độc đáo, trở thành nguồn thu nhập chính của người dân nơi đây.
Bánh được làm truyền thống
Ảnh: Báo Công thương
Thổ Hà như một bức tranh cổ kính, từ cổng làng rêu phong đến ngôi đình, mái chùa, và những nếp nhà cổ. Dấu ấn của làng gốm còn in đậm trên những bức tường nhà xây bằng mảnh gốm vỡ, nhắc nhở về một thời huy hoàng. “Làng gốm cữ này đang độ lửa/Khói cỏ de thơm khắp cả làng/Thuyền đinh khoang nặng đang rời bến/Thanh Nghệ xuôi vào, Tuyên Thái sang” (thơ Vũ Quần Phương) – hình ảnh đó nay chỉ còn là ký ức.
Bánh đa nướng
Bánh đa dừa. Ảnh: Báo Lao động
Bánh đa Thổ Hà, một món ngon nức tiếng, mang trong mình bí quyết gia truyền. Gạo thơm ngon được biến hóa qua nhiều công đoạn, nhưng khâu phơi bánh là quan trọng nhất. Nắng mưa thất thường, thử thách người làm bánh. Nếu trời mưa, bánh sẽ bị mốc, còn nắng to hay hanh khô, bánh dễ nứt vỡ. Những ngày nắng đẹp, bánh chỉ cần phơi 2 tiếng là đủ. Tuy nhiên, khi trời mát hay có mưa, người dân phải dùng máy sấy để làm khô bánh. Sau đó, bánh được hong dưới quạt gió để tạo độ mềm, dai. Khi đã khô ráo, bánh được bóc ra khỏi phên và cắt thành những miếng vừa ăn.
Bánh đa được phơi khắp mọi nơi
Thơm ngon bánh đa Thổ Hà
Bánh được chia thành từng khúc bằng nhau, phù hợp với kích cỡ máy cắt. Phên to cắt thành 7 khúc, phên bé cắt thành 9 khúc. Sau khi cắt, bánh được buộc thành từng chục hoặc từng trăm theo đơn hàng. Ngày nay, việc tráng bánh đã được tự động hóa, giúp người thợ giải phóng sức lao động. Không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất, máy móc còn mang lại chất lượng bánh đồng đều và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Làng nghề bánh nhìn từ trên cao
Bánh đa Thổ Hà, trắng muốt, thơm nhẹ, dẻo dai, chinh phục thực khách bằng hương vị đặc trưng. Không chỉ nổi tiếng trong nước, bánh đa Thổ Hà còn được xuất khẩu sang Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, khẳng định vị thế đặc sản. Mùa làm bánh rộn ràng nhất từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau, níu chân du khách bởi khung cảnh làng nghề tấp nập. Bên cạnh bánh đa trắng, bánh đa dừa cũng là một đặc sản nổi tiếng, giòn tan, mang hương thơm gạo mới, vị bùi của lạc, vừng, vị ngọt thanh của dừa, đường phèn, tạo nên hương vị độc đáo.
Bánh đa Thổ Hà: Hương vị làng quê Bắc Bộ
Làng quê Bắc Bộ bình yên. (Ảnh: Báo Tiền phong)
Đường đến làng Thổ Hà chủ yếu là đường sông, mang du khách từ Hà Nội qua Yên Phong, Bắc Ninh rồi lên đò sang bờ bên kia. Những chiếc đò chở khách hoạt động liên tục suốt ngày, đưa du khách đến làng chỉ trong vài phút. Ngay bến đò là cây cổ thụ mát rượi, nơi họp chợ, sinh hoạt chung, tạo nên bức tranh làng quê xưa cũ đầy thân thương.
Phà qua làng