Trường Quốc học Huế, ngôi trường trung học đệ nhất danh tiếng ở Huế, là nơi đã từng ươm mầm tài năng của biết bao thế hệ ưu tú. Nơi đây, Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng bí thư Trần Phú, Tổng bí thư Hà Huy Tập, Thủ tướng Phạm Văn Đồng… từng theo học, khẳng định vị thế đặc biệt của ngôi trường trong lịch sử và nền giáo dục Việt Nam.
Trường Quốc học Huế: Nơi hun đúc tài năng.
Lịch sử trường Quốc học Huế
Nằm thơ mộng bên dòng sông Hương, trường Quốc học Huế được xây dựng vào năm 1896 dưới thời vua Thành Thái, với diện tích 4.237 mét vuông. Ngôi trường Pháp – Việt này từng là biểu tượng của nền giáo dục bậc nhất Đông Dương, góp phần đào tạo nên những nhân tài cho đất nước.
Quốc học Huế, được thành lập theo chỉ dụ của vua Thành Thái, ban đầu chỉ là những dãy nhà tranh vách đất đơn sơ. Nơi đây từng là trại lính thuỷ quân hoàng gia triều Nguyễn, sau được cải tạo thành trường học.
Năm 1915, trường được xây dựng lại theo kiến trúc Pháp, kết hợp tinh tế với nét Á Đông. Những dãy nhà tranh nhường chỗ cho hai dãy nhà lầu xây gạch, lợp ngói kiên cố, mang màu đỏ sậm đặc trưng.
Trải qua hơn 125 năm lịch sử, trường đã chứng kiến nhiều thay đổi về tên gọi. Từ Pháp tự Quốc học Đường ban đầu, nơi giảng dạy tiếng Pháp, chữ Quốc ngữ và Nho học, trường từng mang tên trung học Khải Định, trung học Ngô Đình Diệm… Năm 1956, tên gọi Quốc học được khôi phục và trường tiếp tục hành trình phát triển đến ngày nay.
Nguyễn Sinh Cung, trong những năm tháng niên thiếu, đã theo học tại trường Quốc học Huế. Tài năng của cậu đã tỏa sáng khi cậu là một trong 10 học sinh giỏi nhất trường tiểu học Đông Ba, xuất sắc vượt cấp thi đỗ vào lớp đệ nhị niên trung học của trường Quốc học niên khóa 1908 – 1909, sau khi xuất sắc vượt qua kỳ thi Primaire năm 1908 (tốt nghiệp tiểu học).
Tại đây, chàng thanh niên trẻ được giáo dục bởi những bậc thầy tài năng, thấm nhuần tư tưởng tiến bộ. Lòng yêu nước mãnh liệt đã thôi thúc Bác tìm hiểu sự thật về khẩu hiệu “Tự do – Bình đẳng – Bác ái” mà thực dân Pháp tung ra để mị dân. Từ đó, Người quyết định rời quê hương trong chuyến hành trình lịch sử tìm đường cứu nước, bắt đầu từ bến cảng Nhà Rồng.
Mái trường này không chỉ là nơi ươm mầm cho Bác Hồ, mà còn là bệ phóng cho biết bao chiến sĩ cách mạng ưu tú như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng bí thư Trần Phú, Hà Huy Tập… và những nhà thơ tiêu biểu cho nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới như Tố Hữu, Xuân Diệu, Huy Cận…
Trường Quốc học Huế ngày nay
Trường Quốc học Huế là nơi góp phần hun đúc nên nhân cách, bản lĩnh và tài năng của Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Các thế hệ thầy trò trường Quốc học Huế luôn tự hào về di sản quý báu này, nơi đã nuôi dưỡng và phát triển những phẩm chất cao đẹp của Bác, dẫn dắt Người trở thành vị lãnh tụ vĩ đại, dẫn dắt dân tộc giành độc lập tự do.
Là một trong ba ngôi trường trung học lâu đời nhất Việt Nam, sánh vai cùng THPT Lê Quý Đôn (TP.HCM) và THPT Nguyễn Đình Chiểu (Mỹ Tho), Quốc học Huế mang trong mình bề dày lịch sử và truyền thống giáo dục. Hiện nay, trường vinh dự được lựa chọn để xây dựng thành một trong ba trường chất lượng cao của Việt Nam, bên cạnh trường Lê Hồng Phong (TP.HCM) và trường Chu Văn An (Hà Nội).
Câu nói bất hủ của đại học sĩ Thân Nhân Trung “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” được đặt trang trọng tại vị trí trung tâm và cao nhất của trường, như lời nhắc nhở thường trực về truyền thống hiếu học, nỗ lực không ngừng nghỉ của dân tộc.
Nhà lưu niệm về Bác Hồ và phòng truyền thống của trường lưu giữ nhiều tài liệu gắn với quãng thời gian Bác từng học tập. Để tưởng nhớ công lao to lớn của Người, tháng 9/1989, trường đã dựng bức tượng Bác bằng thạch cao giữa sân trường. Ngày nay, bức tượng được phủ đồng, tỏa sáng rạng rỡ, là biểu tượng của lòng biết ơn và tự hào của toàn thể cán bộ, giáo viên, học sinh nhà trường.
Được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào tháng 3 năm 1990, trường Quốc học Huế tiếp tục được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2021. Hơn một thế kỷ qua, ngôi trường không chỉ ghi dấu ấn với bề dày truyền thống mà còn trở thành cái nôi đào tạo ra những thế hệ tài năng xuất sắc, góp phần vào sự phát triển của đất nước. Danh tiếng của trường Quốc học Huế đã vang xa, trở thành niềm ao ước, ngưỡng mộ của biết bao học sinh Thừa Thiên Huế và các tỉnh miền Trung.
Trường tự hào có nhiều học sinh xuất sắc, đạt giải cao trong các kỳ thi trong nước và quốc tế, như Hồ Đình Duẩn (giải ba Olympic Toán quốc tế 1978), Lê Bá Khánh Trình (vô địch Toán quốc tế 1979), Nguyễn Thái Bảo (giải nhì chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2004) và Hồ Ngọc Hân (vô địch chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2009).
Trường Quốc học Huế là một ngôi trường danh tiếng với hơn 40 lớp học và hơn 1.000 học sinh. Trường tự hào có thành tích học tập xuất sắc, với phần lớn học sinh đỗ vào các trường đại học uy tín trong và ngoài nước.